Một số lưu ý về học tập môn Địa lý lớp 12. THPT đầu năm học 2023 - 2024
Môn Địa lý là môn học mà học sinh chúng ta có thể đạt được điểm cao trong quá trình học tập nếu như các em biết sắp xếp thời gian hợp lý cho môn học, có kế hoạch học tập khoa học. Với khả năng tư duy logic, nhạy bén, khả năng vận dụng tốt, các em hoàn toàn có thể “chinh phục” môn Địa lý một cách dễ dàng. Bởi vì trong xu thế đổi mới kiểm tra đánh giá hiện nay, đề thi Tốt nghiệp THPT môn Địa lý thường chú ý nhiều đến mức độ vận dụng và rèn luyện kỹ năng. Để có một kết quả tốt, trong quá trình học tập môn Địa lý lớp 12, học sinh cần chú ý các vấn đề sau:
1. Trong quá trình học tập ở trên lớp, phải cố gắng nghe giảng, vì có hiểu rõ vấn đề thì mới có khả năng vận dụng tốt (giờ nào việc ấy, tuyệt đối không học giờ này đem tập môn khác ra học, vì cùng một lúc học hai môn sẽ không thể hoàn thành tốt được môn nào cả).
2. Cố gắng nắm vững kiến thức cơ bản ngay tại lớp, khi về nhà chỉ cần xem qua có thể nhớ sâu bài học.
3. Những bài học có nội dung dài hoặc có mối liên hệ với nhau thì nên tóm tắt bằng sơ đồ (sẽ giúp ta nắm bài nhanh và ôn tập dễ dàng). Khi bài mới có những ý liên quan đến kiến thức đã học nên cố gắng liên hệ lại bài cũ để khắc sâu kiến thức, tránh nhầm lẫn các đơn vị kiến thức.
4. Khi tìm hiểu các điều kiện phát triển của các ngành kinh tế như công nghiệp, nông nghiệp (trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản),… bao giờ cũng phải lưu ý điều kiện tự nhiên và điều kiện kinh tế xã hội:
* Điều kiện tự nhiên:
– Địa hình, đất, nước, khí hậu (đối với nông nghiệp)
– Vị trí địa lý, tài nguyên thiên nhiên (khoáng sản, đất – nước – sinh vật có ảnh hưởng đến việc cung cấp nguyên liệu…)
* Điều kiện kinh tế xã hội:
– Nguồn lao động (số lượng và chất lượng)
– Thị trường tiêu thụ
– Cơ sở vật chất kỹ thuật (cơ sở chế biến,…)
– Đường lối chính sách…
– Nguồn vốn, khả năng đầu tư.
* Cũng cần nêu qua các hạn chế, khó khăn về điều kiện tự nhiên và điều kiện kinh tế xã hội đối với việc phát triển ngành kinh tế đó.
5. Khi học về địa lý các vùng kinh tế, cần lưu ý một số vấn đề:
– Xác định được vị trí địa lý (tiếp giáp vùng nào, nước nào, có giáp biển không,…) qua đó đánh giá về ý nghĩa của vị trí đó trong phát triển kinh tế vùng.
– Nắm được việc phát huy các thế mạnh kinh tế từng vùng, những hạn chế cần khắc phục.
6. Tận dụng tối đa kỹ năng sử dụng Atlat (vì đây là phương tiện học tập rất hữu ích – hơn nữa Atlat là cuốn SGK mà học sinh được mang vào phòng thi).
* Cần xác định một số nguyên tắc chung khi sử dụng Atlat:
+ Khi tìm hiểu tình hình sản xuất (tình hình phát triển) của một ngành, ta chủ yếu khai thác các biểu đồ tương ứng trong Atlat. Ví dụ: Để nắm được tình hình sản xuất lúa ở nước ta qua các năm từ 2000-2007 thì dựa vào biểu đồ diện tích và sản lượng lúa (trang 19)
+ Khi tìm hiểu về đặc điểm phân bố thì xác định dựa trên bản đồ, để thấy sự phân bố theo vùng và theo các tỉnh. Ví dụ: Để nắm được đặc điểm phân bố lúa ở nước ta thì dựa vào Bản đồ lúa (trang 19) sẽ thấy lúa được trồng nhiều ở vùng nào, tỉnh nào. (Lưu ý: Đối với câu hỏi yêu cầu nêu sự phân bố chung cả nước thì xác định theo vùng
7. Nhận dạng các loại biểu đồ thích hợp: tròn, đường, cột, miền và kết hợp
* Biểu đồ tròn
Dạng biểu đồ này được sử dụng khi bài yêu cầu nhận dạng biểu đồ mô tả cơ cấu, tỉ lệ các thành phần trong một tổng thể . Đồng thời biểu đồ tròn khi bảng số liệu tỉ lệ % cộng lại bằng 100. Bảng số liệu có thể là số tuyệt đối nhưng trong câu hỏi có một trong các chữ: tỉ lệ, tỉ trọng, cơ cấu, kết cấu (phải xử lý bảng số liệu sang số liệu tương đối). Bạn cũng có thể để ý nếu đề ra cho nhiều thành phần để thể hiện trong 1 hoặc 2 mốc năm thì phải lựa chọn biểu đồ tròn. Hãy luôn nhớ chọn biểu đồ tròn khi “ít năm, nhiều thành phần”.
* Biểu đồ đường
Dạng biểu đồ này được sử dụng thể hiện tiến trình, động thái phát triển của một đối tượng, nhóm đối tượng qua thời gian. Vì vậy, khi bài yêu cầu nhận dạng biểu đồ thể hiện sự phát triển, tốc độ tăng trưởng qua các mốc thời gian thì nên lựa chọn biểu đồ đường.
* Biểu đồ cột
Dạng biểu đồ này được sử dụng thể hiện động thái phát triển, so sánh tương quan về độ lớn giữa các đại lượng hoặc thể hiện cơ cấu thành phần của một tổng thể. Ví dụ: nhận dạng biểu đồ so sánh dân số , diện tích ...của 1 số tỉnh (vùng , nước) hoặc nhận dạng biểu đồ so sánh sản lượng (lúa , ngô , điện , than...) của 1 số địa phương qua 1 số năm…
* Biểu đồ miền
Dạng biểu đồ này được sử dụng thể hiệ n cơ cấu, tỉ lệ, ví dụ tỷ lệ xuất và nhập, cán cân xuất nhập khẩu, tỷ lệ sinh tử… Để xác định biểu đồ miền, với số liệu được thể hiện trên 3 năm (nghĩa là việc vẽ tới 4 hình tròn như thông thường thì ta lại chuyển sang biểu đồ miền).
* Biểu đồ kết hợp
Sử dụng dạng biểu đồ này là khi bạn muốn thể hiện các đối tượng khác nhau về đơn vị nhưng có mối quan hệ mật thiết với nhau hoặc những đề bài có hai số liệu khác nhau nhưng cần phải biểu diễn trên một biểu đồ.
Như vậy, chỉ cần nắm rõ một số từ khóa cùng với khả năng hiểu biết về các dạng biểu đồ thì bạn đã có thể tự tin để chọn cho mình những đáp án chính xác nhất. Lưu ý các bạn, mỗi dạng biểu đồ có cách thể hiện khác nhau, có thể bằng số liệu tương đối hoặc số liệu tương đối, nên bạn cần chú ý điều đó để xử lí và làm bài tốt hơn nhé.
8. Rèn luyện kỹ năng nhận xét bảng số liệu: có thể nhận xét khái quát trước rồi đi vào chi tiết sau, chú ý các mốc cao nhất – thấp nhất, sự thay đổi đột ngột và nhận xét phải đi đôi với số liệu chứng minh.
9. Nắm thật chắc các công thức tính toán:
+ Mật độ dân số (người/km2) = Dân số/diện tích
+ Tỷ suất gia tăng dân số tự nhiên (%) = Tỷ suất sinh – Tỷ suất tử
+ Biên độ nhiệt = Nhiệt độ tháng cao nhất – Nhiệt độ tháng thấp nhất
+ Cân bằng ẩm = Lượng mưa – Lượng nướcbốc hơi
+ Độ che phủ rừng = (Diện tích rừng x 100)/Diện tích tự nhiên
+ Bình quân lương thực/người (kg/người) = Sản lượng/dân số
+ Năng suất lúa (tạ, tấn/ha) = Sản lượng/Diện tích
+ Cán cân xuất nhập khẩu = Giá trị xuất khẩu – Giá trị nhập khẩu
Trên đây chỉ là một số gợi ý chung nhất, trong quá trình học tập, học sinh sẽ được giáo viên hướng dẫn cụ thể và chi tiết hơn để có thể vận dụng một cách hiệu quả vào việc học tập môn Địa lí.
